Moet het voorstel van de Europese Commissie voor een aanvullend auteursrecht voor nieuwssites een wet worden, die gaat beperken hoe we nieuws online kunnen delen?
Na herhaalde vertragingen heeft Europarlementariër Axel Voss (Europese Volkspartij, EVP) zojuist zijn voorstel voor het standpunt van het Europees Parlement bekendgemaakt. Zijn mening? Het voorstel van de Europese Commissie voor de “linkbelasting” gaat niet ver genoeg!
Nadat hij al had gepleit om het groene licht te geven aan de “censuurmachines”, wil Voss dat het Parlement extra inzet op een andere rampzalige wet die de vrijheid van meningsuiting op het internet zou beperken. De wet is een regelrechte aanval op degenen door wie gevestigde uitgevers zich bedreigd voelen: internetplatforms en web startups, evenals kleinere, meer innovatieve concurrenten.
© Europese Unie, gebruikt met toestemmingVoss stelt voor om de wet zelfs nog onbuigzamer te maken dan de Commissie had voorgesteld, door het oppakken van ideeën uit de mislukte versie van deze wet die al in Spanje bestaat:
- Nieuwssites mogen geen gratis licenties uitgeven (een “onvervreemdbaar recht op vergoeding”)
- Persbureaus zouden ook dit recht moeten krijgen — wat de controle op de verspreiding van blote feiten dicht benadert
- In bepaalde gevallen moeten uitgevers wettelijk het verdiende geld delen met journalisten
- Er zou een uitzondering moeten zijn voor personen die nieuws content delen voor “legitieme persoonlijke en niet-commerciële doeleinden”
- Een nieuwe rechtvaardiging voor de wet is de vermeende strijd tegen “nepnieuws”
[Download het voorstel van Voss over artikel 11 van de EU-auteursrechthervorming]
Een slecht idee tot wet verheven
Vorige maand heeft Voss zelfs in een interview zelfs toegegeven dat het aanvullende auteursrecht “misschien niet het beste idee is”, maar “het enige dat we ooit op tafel hebben gehad waarmee we ten minste enige vooruitgang boeken”.
Vooruitgang boeken ten opzichte van wat? Zogenaamd voor de “bescherming van de vrije en onafhankelijke pers”. Onmiddellijk daarna onthulde Voss echter wie hem precies had overtuigd dat dit middel noodzakelijk was om dit lovenswaardige doel na te streven: “In de tussentijd heb ik het gevoel dat een uitgeverij als Axel Springer […] niet langer op gelijke voet staat met wereldomspannende platforms zoals Google of Facebook”.
Hij onthulde daarmee de ware aard van dit project: misbruik maken van het auteursrecht om een kant te kiezen in een machtsstrijd tussen bedrijven over wie heerst over onze aandacht op het internet. De schade aan onze grondrechten, onafhankelijke media en Europese startups wordt met instemming geaccepteerd.
Uitgevers moeten geld in rekening brengen, of ze willen of niet
Het valt moeilijk te overschatten hoe schadelijk een onvervreemdbaar recht zou zijn voor kleine uitgevers en de nieuwssector als geheel.
Het betekent dat zelfs als uitgevers geloven dat ze baat hebben bij een vermelding in nieuwsaggregators en zoekmachines en dat hun inhoud op sociale netwerken en elders wordt gedeeld — zoals velen doen — ze nog steeds wettelijk verplicht worden te moeten vragen ervoor betaald te worden. Hoe kleiner de uitgever, hoe waarschijnlijker het is dat nieuwsaggregators ze gewoon van hun services zullen verwijderen. Het onvervreemdbare recht op een vergoeding, zogenaamd bedoeld om de belangen van uitgevers te beschermen, sluit kleinere uitgevers dus uit van de belangrijkste middelen om hun publiek te bereiken en hun bedrijf op te bouwen.
Deze ideeën zijn al mislukt
Omdat de soortgelijke Spaanse “Canon AEDE” wet een onvervreemdbaar recht bevatte, moesten veel Spaanse nieuwsaggregators hun diensten stopzetten. Als gevolg hiervan zagen kleine uitgevers het aantal lezers dalen. Nadat Google Nieuws was gesloten, hebben zelfs de uitgevers die eerder lobbyden voor deze wet een klacht ingediend bij de overheid, waarin ze werden gevraagd om Google op de een of andere manier te dwingen de service te blijven verlenen.
Een onvervreemdbaar recht is ook in strijd met het gebruik van vrije licenties als Creative Commons, waardoor het effectief onmogelijk wordt voor Europese nieuwssites om ze te gebruiken. Succesvolle innovatieve nieuwsbedrijven zoals eldiario, waarvan het bedrijfsmodel volledig gebaseerd is op Creative Commons, zouden lijden, allemaal in de naam van “de vermeende bescherming van kwaliteitsjournalistiek”.
Feiten onder copyright plaatsen
De opname van persbureaus als rechtenhouders is een direct gevolg van een recente lobbyinspanning. De open brief van een aantal persbureaus gaf schaamteloos toe dat wat de persbureaus willen, niet is om te voorkomen dat iemand hun werk kopiëert, maar dat ze mensen er letterlijk van willen weerhouden “vrijelijk links naar hun verhalen te publiceren”.
Vergeleken met krantenartikelen vermelden persagentschappen vaak alleen de belangrijkste feiten over gebeurtenissen. Het plaatsen van deze content onder een onvervreemdbaar recht komt dus dicht in de buurt van hen het verlenen van controle over de verspreiding van feiten zelf — iets waarvoor het auteursrecht nooit was bedoeld. Zelfs de Berner Conventie, het oudste internationale auteursrechtverdrag dat vandaag nog steeds van kracht is, sluit “nieuws van de dag of diverse feiten” uitdrukkelijk van de bescherming van het auteursrecht uit om de vrijheid van informatie te beschermen.
Wees mijn bondgenoot en ik geef u de helft van niets
In vijf jaar heeft de vergelijkbare Duitse bijkomende auteursrechtwetgeving een nettoverlies voor uitgevers tot stand gebracht na verrekening van gerechtskosten.
Een advocaat van Duitse uitgevers verklaarde onlangs op een hoorzitting van het Parlement dat de wet zelfs niet bedoeld was om inkomsten te genereren: “Dit is een verbodsrecht. […] Het is niet het doel om royalty’s te innen of zoiets.”
In dit licht bekeken lijkt het aanbod om denkbeeldige winsten te delen met de auteurs van de artikelen, de journalisten, niet bepaald erg ruimhartig.
De link is niet vrij als het fragment dat niet is
Het toevoegen van een uitzondering voor individuen die fragmenten van nieuwsinhoud privé delen zonder commercieel oogmerk is hooguit een opluchting voor bloggers die hun eigen publicatieplatforms hosten, zonder ook maar een affiliate-link of een reclamebanner te gebruiken om hun kosten te dekken. Het is echter onduidelijk of “privé” hier wordt gebruikt als het tegenovergestelde van “professioneel”, of van “publiek”: als rechtbanken kiezen voor de engere interpretatie, kan het zijn dat deze uitzondering zelfs niet van toepassing is op blogposts, maar alleen op niet-openbare communicatie zoals e-mails.
De meesten van ons delen en reageren uiteraard op nieuws dat niet op onze eigen sites staat, maar met behulp van commerciële platforms zoals Twitter of Facebook. Het beperken van platforms van het distribueren van bijvoorbeeld de krantenkoppen van nieuwsartikelen, zoals deze wet zou doen, beperkt dus nog steeds effectief ieders vrijheid om te linken.
De vrijstelling voor “handelingen van hyperlinking die geen communicatie vormen met het publiek”, die Voss toevoegt, heeft geen rechtsgevolg. Vandaag de dag bevatten links bijna altijd automatisch korte fragmenten van het artikel, zoals de titel (hetzij omdat het deel uitmaakt van het webadres zelf, hetzij omdat de link wordt getoond met een automatisch gegenereerde preview). Aangezien het wetsontwerp zelf de kortste fragmenten beschermt, zouden deze links noodzakelijkerwijs beveiligde inhoud aan het publiek communiceren. Daarom is de uitzondering niet op hen van toepassing.
Aangezien de wet met terugwerkende kracht van toepassing zou zijn op nieuws dat in de afgelopen 20 jaar is gepubliceerd, moeten alle bestaande hyperlinks naar nieuwsartikelen van de afgelopen 20 jaar worden bijgewerkt om schendingen van het nieuwe recht te voorkomen: een monumentale bureaucratische taak die zal leiden tot blijvende schade aan ons cultureel erfgoed. Uit angst voor rechtszaken zullen veel website-eigenaren hun archieven gewoon offline zetten, in plaats van de moeite te nemen om ze in overeenstemming te brengen met de nieuwe wet.
Het bevorderen van nepnieuws in plaats van het te bestrijden
Voss beweert dat dit recht op een of andere manier zal helpen nepnieuws te bestrijden. Maar jammer genoeg is het tegendeel het geval.
Desinformatie op sociale media wordt vaak verspreid in de vorm van gerichte reclame (de initiatiefnemer betaalt voor het tonen van de boodschap aan zoveel mogelijk mensen), terwijl voor feitencontrole door legitieme nieuwsmedia een beroep moet worden gedaan op organische verspreiding door lezers die artikelen delen.
Een onvervreemdbaar recht voor uitgevers om betaald te worden wanneer iemand linkt naar hun inhoud, op sociale media of elders, creëert absurde prikkels: vanuit het perspectief van het sociale netwerk genereert het verspreiden van nepnieuws in de vorm van gesponsorde berichten winst, terwijl het geld kost als hun gebruikers legitieme nieuwsartikelen delen. Welke van de twee kanten hiervan zal profiteren laat niets te raden over.
Dat de heer Voss deze maatregel probeert te verkopen als een middel om desinformatie te bestrijden, laat zien hoe oppervlakkig zijn begrip is van de problemen die hij probeert op te lossen.
Wat echt kan helpen: reguleren van de advertentiemarkt
Hoewel het niet wordt betwist dat de advertentie-inkomsten zijn verschoven van kranten naar internetplatforms, is dat niet het gevolg van auteursrechten. Online platforms zijn voor adverteerders aantrekkelijker geworden door het verzamelen van uitgebreide persoonlijke gegevens van hun gebruikers, waarmee ze zeer gerichte advertenties kunnen plaatsen.
Het versterken van de wetgeving inzake gegevensbescherming om gerichte advertenties te beperken, zou veel meer doen om de onevenwichtigheid in de advertentiemarkt te verhelpen.
Maar dat is iets waar grote uitgeverijen eigenlijk tegen lobbyen, in de hoop dat ze ooit over hun eigen data-imperiums zullen heersen die onze privacy ondermijnen.
Vertel uw EP-lid: dit voorstel brengt de vrijheid van informatie in gevaar
U kunt het e-mailformulier van de SaveTheLink-campagne gebruiken om de Europarlementsleden te bereiken en uw stem te laten horen. Vervang de voorgestelde sjabloontekst door uw eigen woorden en leg uit waarom zij het voorstel van EP-lid Axel Voss om door te gaan met het extra auteursrecht voor nieuwssites moeten verwerpen.
Nog effectiever is het om uw Europarlementariër rechtstreeks te bellen.